Każdego roku, w przededniu Wszystkich Świętych, pracownicy Miejskiej Biblioteki Publicznej w Łomży pielęgnują piękną i wzruszającą tradycję – odwiedzają groby zmarłych bibliotekarzy oraz pracowników naszej instytucji. To czas zadumy, wspomnień i wdzięczności wobec tych, którzy przez lata tworzyli historię łomżyńskiej biblioteki, dzieląc się swoją pasją do książek, kultury i ludzi.
Tradycja ta wyrasta z potrzeby pamięci i szacunku dla przeszłości. Jak pisała Wisława Szymborska:
„Umarłych wieczność dotąd trwa, dokąd pamięcią im się płaci.”
To właśnie pamięć – cicha, lecz wytrwała – sprawia, że ci, którzy odeszli, nadal są obecni wśród nas. Wspominając dawnych bibliotekarzy, przywołujemy ich słowa, gesty, uśmiechy – to wszystko, co stanowiło o ich człowieczeństwie i oddaniu sprawie książki.
Podczas odwiedzin grobów zapalamy znicze – małe światła, które rozświetlają listopadowy zmierzch. Ich blask jest jak echo słów Czesława Miłosza z Traktatu teologicznego:
„Ziemia jest niebo, a niebo jest ziemia, jeśli pamięć trwa.”
Ta myśl przypomina, że pamięć ma moc przezwyciężania granic między tym, co było, a tym, co jest. W niej spotykają się żywi i zmarli, przeszłość i teraźniejszość.
Zaduma nad przemijaniem towarzyszy każdemu z nas. Zbigniew Herbert pisał w jednym z esejów, że „pamięć jest formą sprawiedliwości” – i w tym duchu pielęgnujemy wspomnienie tych, którzy tworzyli naszą bibliotekę, często w trudnych czasach, z oddaniem i pokorą. Ich praca była służbą słowu, kulturze i drugiemu człowiekowi.
W ciszy cmentarza, pośród jesiennych liści, łatwo przywołać słowa Tadeusza Różewicza:
„Zostaną po nas słowa – dobre i złe.”
Bibliotekarze zawsze wierzyli, że słowa mają moc trwania. Dlatego pamiętamy o tych, którzy troszczyli się o nie przez lata – katalogując, polecając, chroniąc, dzieląc się nimi z innymi.
Pamięć o zmarłych bibliotekarzach jest częścią dziedzictwa naszej biblioteki. Tak jak książki, które gromadzimy, tak i wspomnienia tworzą bibliotekę – tym razem zbudowaną z ludzkich historii, życzliwości i dobra. To tradycja, która łączy pokolenia i przypomina, że choć życie przemija, pozostaje ślad – w słowie, w sercu i w pamięci.